Tentoonstellingsteksten
Schaduwen op de Atlantische Oceaan gaat over de impact van het maritieme koloniale verleden op mensenlevens, toen en nu.
Opdrachtgever: Het Scheepvaartmuseum
Teksten: Studio Pilgram
Concept: Dyonna Benett & Suze Zijlstra
Ontwerp: Harm Rensink
Introductietekst
230 woorden, 1 minuut leestijd
Schaduwen op de Atlantische Oceaan
Van de koffie die je ’s ochtends drinkt, tot de suiker die je daar doorheen roert en het zout dat je over je eitje strooit. Veel dingen die we nu volkomen vanzelfsprekend vinden, komen voort uit de koloniale geschiedenis van Nederland.
Die begon aan het eind van de 16e eeuw met de scheepvaart naar andere werelddelen. De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) voer vanaf 1602 naar Azië, en de West-Indische Compagnie (WIC) vanaf 1621 naar de gebieden rondom de Atlantische oceaan.
Het koloniale verleden speelt een grote rol in hoe je vandaag de dag naar elkaar kijkt.
Bewust of onbewust.
Zo ook in Het Scheepvaartmuseum. Onze collectie is lange tijd onbewust verzameld vanuit een eenzijdig perspectief. Mensen met geld en macht bewaarden maritieme objecten die betekenis hadden voor Nederland. Althans, zíj vonden dat ze van betekenis waren. Die voorwerpen belandden vervolgens in het museum.
Dat heeft invloed op het verhaal dat we met deze voorwerpen kunnen vertellen.
Met Schaduwen op de Atlantische oceaan verruimen we onze blik op deze voorwerpen. In deze tentoonstelling staat de maritieme invloed op het koloniale verleden van het Atlantisch gebied centraal.
We belichten naast de scheepvaart ook de mensen in dit gebied. Van mensen die tot slaaf gemaakt werden tot mensen die op zee hun geld verdienden. Mensen van vroeger en mensen van nu. Zo krijgen de voorwerpen uit onze collectie een andere betekenis.
Meer betekenis.
Trance Atlantic © Lisandro Suriel
“In de teksten is gekozen voor glasheldere taal: Nederland is, vanaf ruwweg de 17de eeuw, ‘een overheerser die zich met geweld gebieden, rijkdommen en zelfs mensen toe-eigent’.”
De Volkskrant, 31 oktober 2024
Thematekst
122 woorden, 30 seconden leestijd
“We hebben elk woord gewogen. Je moet vertellen hoe bloederig het was, anders vertel je nog steeds niet het volledige verhaal.”
Dyonna Benett, curator
Thematekst
120 woorden, 30 seconden leestijd
Afschaffing van de slavernij
Op 1 juli 1863 klinken er 21 kanonschoten in Paramaribo. Slaafgemaakten vallen met opgeheven armen op hun knieën. De dag waarvan zij en hun voorouders al 250 jaar dromen is eindelijk daar: a keti koti, de slavernij in de Nederlandse koloniën is voorbij.
Althans, op papier dan.
In werkelijkheid zijn de ‘vrijgemaakten’ nog tien jaar verplicht om op de plantages te blijven werken. Hun voormalige eigenaars krijgen geld van de overheid om hun verlies te compenseren, zij krijgen niks.
Omdat er geen nieuwe slaafgemaakten meer worden aangevoerd, haalt Nederland contractarbeiders uit China, India en Indonesië om op de plantages te werken. Zij krijgen een karig loon en werken onder dezelfde slechte omstandigheden als de voormalig slaafgemaakten.
-
Mijn bezit, mijn naam
Waar ligt Soualiga? Net onder Anguilla en boven Saint-Barthélemy. Precies daar waar in deze atlas Sint Maarten ligt. Sint Maarten ís namelijk Soualiga.
Door de oorspronkelijke naam van het eiland te veranderen, laat een kolonisator zien: dit is mijn eigendom, ik bepaal hoe het hier heet.
Objecttekst, 50 woorden
-
Slavengeld
Met deze kaurischelpen kopen handelaren slaafgemaakten. De schelpen komen uit Azië en worden door de VOC mee naar Nederland genomen.
De WIC brengt ze vervolgens naar West-Afrika. Hier zijn de schelpen zo zeldzaam dat ze er mensen mee kunnen kopen.
Objecttekst, 41 woorden
-
Wisselbrief
Duizend gulden krijgt plantage-eigenaar Cornelis Sprock Jansz, als tegemoetkoming voor het verlies van ‘zijn’ slaafgemaakten door de afschaffing van de slavernij.
Op te halen bij de bank met deze wisselbrief. Hoeveel de voormalig slaafgemaakten krijgen? Precies niks.
Objecttekst, 38 woorden
Video © Mals Media